آبشار شاهان دشت بلندترین آبشار استان مازندران و یکی از آثار ملی کشور در فهرست آثار ملی ایران است. آبشار شاهاندشت در در روستای شاهاندشت واقع در کیلومتر ۹۶ جاده هراز (در ۶۵ کیلومتری شهر آمل) بخش امیری قرار دارد و از سمت جاده نسبت به آن دید وجود دارد. این آبشار پرآب، دائمی و عظیم، در جانب جنوبی جاده و رودخانه هراز باشکوهی وصف‌ناپذیر خودنمائی می‌کند. که از کنار قلعه ملک بهمن بر روی یک‌کوه هرمی شکل مشرف به روستای شاهاندشت به پایین میریزد.
در ارتفاعات مشرف به روستای شاهاندشت آبشار اصلی شاهاندشت با ارتفاع ۵۱ متر بزرگترین آبشار استان مازندران به شمار می‌رود. آبشار شاهاندشت از 8 آبشار تشکیل شده است آبشار اول به طول تقریبی 15 متر می باشد و کارگاه آن در سمت چپ بر روی دیواره قرار دارد آبشار دوم به طول تقریبی 30 متر به مکانی زیبا ختم می شود که درب پشتی قلعه به وضوح از این مکان دیده می شود و سنگیلاخ شده در بالای سرتان هیجان فرود را دو چندان می کند آبشار 3 و 4 و 5 از سه پله پشت سر هم تشکیل شده است که کارگاه آن در سمت راست دیواره قرار دارد و با یک طول کامل می توان آن را فرود رفت پله ها به ترتیب 12-18-10 متر طول دارند و در مجموع آبشار سوم و چهارم و پنجم حدود 40 متر طول دارد. آبشار 25 متری ششم از زیباترین آبشارهای این مسیر می باشد و کارگاه آن در سمت راست دیواره مسیر قرار گرفته بعد از عبور از این آبشار به آبشار هفتم که طولش حدود 20 متر می باشد می رسیم کارگاه آبشار هفتم و هشتم یکی می باشد و در سمت راست دیواره قرار دارد. طول آبشار آخر (هشتم) 35 متر می باشد در مجموع 55 متر فرود از بالای آبشار هفتم صورت می گیرد. زیبایی مناظر اطراف بی نظیر است و دماوند باشکوه به وضوح دیده می شود.
در بالای آبشار شاهاندشت قلعه ملک بهمن که به قلعه ملکه قلاع یا ملک بهمن مشهور است، واقع شده و از عظیمترین قلاع کوهستانی البرز ایران است که از سنگ و ساروج ساخته شده است.
برای دیدن مشخصات این قلعه روی قلعه ملک بهمن کلیک کنید.
دیگر جاذبه های منطقه :
غار الیاس تنگه و غار کبوتر کلی و دشت شونا و تخته سنگی و خانه‌های تاریخی و گلی و همچنین امامزاده الیاس و چشمه خوزک و تکیه شاهاندشت از مهمترین جاذبه‌های دیدنی و گردشگری این روستا میباشد. در طی سال‌های قبل هم کتیبه‌های سنگی بسیاری با خط کوفی در این روستا پدیدار شد. این روستا گوشه‌ای از قدمت چندین هزار ساله آماردها و آمل است. در فاصله تقریباً دو کیلومتری از قلعه در درون دره بالای قلعه، با دو ساعت پیاده‌روی و کوهپیمایی به امامزاده الیاس میرسی که در دشتی کنار رودخانه آرمیده است، که همچون بسیاری از امامزاده‌های این منطقه، به مدد اهالی میهمان‌نواز محل، همه امکانات لازم برای پذیرایی شامل پتو و ظرف و نفت و هیزم و… مهیاست.
مکان تاریخی دیگر سه طاق است این سه طاقچه در دیواره خاکی سنگی و در ارتفاعی بسیار بالاتر نسبت به قلعه و آتشگاه بیرون آن نمایان است . برای رفتن به سه طاق ابتدا باید به ده وانا و سپس به آخا رفت و از آنجا با راهنمایی مردم محلی به سمت مقصد حرکت کرد . (از آخا تا سه طاق تقریباً 5 ساعت راه می باشد) (از قلعه ملک بهمن تا سه طاق تقریباً 8 ساعت راه است) هر کدام از این طاقچه‌ها 7 متر ارتفاع و 5 متر عرض و 1 تا 2 متر عمق دارند. وقتی در این ارتفاع و در داخل این طاق ها می‌ایستیم ، قلعه و آتشگاه آن در کف دستمان قرار دارد . حقیقت این است که این سه طاق به دست انسان ساخته شده است.
از دیگر جاذبه های این منطقه مرتعی زیباست به نام فلالس (پلالس)، مرتعی زیبا در ارتفاع 2700 تا 2900 متری محصور در میان رشته کوه های البرز، در ضلع شمال شرق منطقه امیری لاریجان است. از شمال آرمیده در سایه دیواره عظیم بُرز و از غرب زیر نگاه تماشایی دماوند. دو دیواره 85 و 100 متری، آبشار 50 متری برز را چون نگینی در بر گرفته اند که با وجود کم آبی این روزها، همچنان چشم نواز و روح افزاست. ارتفاع رشته کوه صخره ای برز از 3000 متر در کنار آبشار تا 3770 متر در غرب می رسد. به یمن وجود چشمه های فراوان، همچون چشمه سفید (اسپه چشمه)، فلالس (پلالس) پوشیده از انواع گیاهان دارویی و گل های معطر و زیستگاه به اصطلاح حفاظت شده حیواناتی چون بز کوهی و قوچ و خرس است.
پیشنهاد ویژه
برای رسیدن به قلعه و آبشار شاهاندشت دو مسیر وجود دارد :
مسیر اول : نرسیده به شنگلده (از سمت تهران)، جاده روستای شاهاندشت، پارک ماشین در کنار رودخانه هراز، حدود 45 دقیقه پیاده‌روی
مسیر دوم : گذر از پل روستای وانا، جاده روستای شاهاندشت، پارکینگ شاهاندشت و حدود 15 دقیقه پیاده‌روی، که مسیر دوم مناسب‌تر و پرترددتر است.
جهت فرود از آبشار شاهاندشت سه طول 50 متری طناب استاتیک کافی است دو طول به صورت دوبل استفاده می شود و یک طول جهت مواقع ضروری به کار می رود فصل مناسب جهت فرود اواسط مرداد می باشد چون مقدار آب در بهترین میزان قرار دارد
The Village of Shahan Dasht
Shahan Dasht is a historic village in Larijan district, 65 kilometers away on the South of Amol city. The 3500 year old village of Shahan Dasht is one of the oldest residential areas of Mazandaran and Iran as well. The village has four national monuments including “The mosque of Shahan Dasht” which dates back to Qajar dynasty, over 200 years ago. Another monument is “The Castle of Malek Bahman” which is believed to belong to the Sassanid era, over 1500 years ago. The village of Shahn Dasht is also a natural masterpiece. There are enormous natural landscapes in this mountainous village. The waterfall of Shahn Dasht is a magnificent 180 meter high waterfall which can be seen on the Haraz Road from Amol to Tehran. The Shahan Dasht Waterfall, consisting of three smaller waterfalls, is on the Southern side of the road.
شاهاندشت انگشتری با دونگین، قلعه‌ای برافراشته بر بام کوه و امامزاده‌ای آرمیده در کف دشت
100 کیلومتری تهران و 65 کیلومتری آمل، درجانب جنوبی جاده و رودخانه هراز آبشار پرآب، دائمی و عظیم، باشکوهی وصف‌ناپذیر خودنمائی می‌کند. که از کنار قلعه شاهاندشت بر روی یک‌کوه هرمی شکل مشرف به روستای شاهاندشت به پایین میریزد.
نمای قلعه و آبشار از جاده هراز
این آبشار تقریباً 50 متری یکی از بزرگترین آبشارهای مازندران است.
قلعه شاهاندشت به »ملکه قلاع» ، «ملکه خلاء» و «ملک بهمن« مشهور است، قدمت آن بیش از 3000 سال تخمین زده میشود که با آزمایشهای کربن 14 دقیقتر می‌توان بیان کرد! این قلعه از ستگ و نوعی ساروج که مخلوطی از شیر و تخم مرغ و نوعی خاک است ساخته شده و استحکام زیادی دارد به طوریکه دربرابر زلزله‌های قوی که در منطقه زلزله‌خیز لاریجان بارها خانه‌ها را ویران کرده و حتی با‌خاک یکسان کرده، مقاومت کرده است. از نظر مهندسی، طراحی بسیار جالبی دارد، هیچ راه ورودی از اطراف قلعه وجود نداشته و تنها راه ورود آن زیر زمینی بوده که امروزه مسدود است و کوهنوردان با امکانات و رعایت موراد ایمنی می‌توانند از دیواره جنوبی قلعه به داخل صعود کنند.
تصویر قلعه از داخل روستا
تصویر قلعه از دره امامزاده الیاس
درون قلعه به دلیل نزولات آسمانی و کندوکاوهای جویندگان گنج تقرباً تخریب شده، بقایای دیوارهای سنگی عظیم اطراف قلعه، تعدادی اتاق در کنار آبشار، مدخل راه ورودی، چند پله بلند، دیوارهایی قطور و برجهای بالای قلعه از جمله مکانهای سالم قلعه هستند، علاوه بر این برجها دیده‌بانیهایی در اطراف وجود داشته که مهمترین آنها آتشکده‌ای در فاصله 2000 متری قلعه با سبک معماری قلعه، در منطقه‌ای به نام سه‌طاق بر بالای روستای آخا و آخازیر، منطقه امیری واقع است که کاملاً مشرف به قلعه و منطقه میباشد.
موقعیت سه‌طاق از شاهاندشت
تصویر سه طاق از روستای آخا
برای رسیدن به قلعه و آبشار شاهاندشت دو مسیر وجود دارد،
مسیر اول : نرسیده به شنگلده(از سمت تهران)، جاده روستای شاهاندشت، پارک ماشین در کنار رودخانه هراز، حدود 45 دقیقه پیاده‌روی
مسیر دوم: گذر از پل روستای وانا، جاده روستای شاهاندشت، پارکینگ شاهاندشت، و حدود 15 دقیقه پیاده‌روی
که مسیر دوم مناسب‌تر و پرترددتر است.
تصویر از شاهاندشت از کوه زرده آخا، در زیر سه‌طاق
بعد از پارک ماشینها با گذر از درختان و امامزاده‌های قدیمی روستای زیبا، باصفا و پاکیزه شاهاندشت از قبرستانی گذر می‌کنی که مدفن علما و دانشمندان زیادی است و آیت‌ا... حسن‌زاده آملی ارادت خاصی به این محل داشته و حتی توصیه کرده‌اند بدون وضو وارد قبرستان نشوید!
در فاصله تقریباً دو کیلومتری از قلعه در درون دره بالای قلعه، با دو ساعت پیاده‌روی و کوهپیمایی به امامزاده الیاس میرسی که در دشتی کنار رودخانه آرمیده است، که همچون بسیاری از امامزاده‌های این منطقه، به مدد اهالی میهمان‌نواز محل، همه امکانات لازم برای پذیرایی شامل پتو و ظرف و نفت و هیزم و... مهیاست،
با گذر از امامزاده و ادامه مسیر از کنار رودخانه بعد از 1 ساعت به آبشار دوم میرسی که در انتهای تنگه‌ای به نام شانه‌تنگ واقع شده و محل بسیار خوبی برای آبتنی است.
دیدار از قلعه و آبشار شاهاندشت، امامزاده الیاس و آبشار شانه‌تنگ برنامه یک روزه بسیار خوبی برای اهالی تهران و مازندران است.
